آیا نوار قلب می‌تواند تمامی مشکلات قلبی را مشخص کند؟ هرچند نوار قلب در تشخیص بسیاری از مشکلات قلبی مانند آریتمی‌ها و علائم حمله قلبی نقش حیاتی دارد؛ اما برای شناسایی برخی بیماری‌های پیچیده‌تر مانند گرفتگی عروق یا اختلالات ساختاری قلب ممکن است نیاز به تست‌های تکمیلی باشد. در ادامه به بررسی کارایی نوار قلب در تشخیص مشکلات قلبی و محدودیت‌های آن پرداخته می‌شود و خواهید دید که آیا مشکل قلبی با نوار قلب مشخص می شود یا نه؟ با ما همراه باشید.
تشخیص مشکل قلبی با نوار قلب
نوار قلب (ECG) ابزاری غیرتهاجمی و سریع برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب است که به‌وسیله الکترودهایی که روی پوست قرار می‌گیرند، اطلاعات مهمی درباره وضعیت قلب به دست می‌آورد. هرگونه ناهنجاری در ریتم یا سرعت ضربان قلب یا آسیب به عضله قلب می‌تواند منجر به تغییر در فعالیت الکتریکی قلب شود که نوار قلب آن را به‌صورت نموداری بر روی صفحه یا کاغذ نشان می‌دهد. این اطلاعات می‌توانند به پزشکان در تشخیص برخی از مشکلات قلبی کمک کنند؛ اما آیا مشکل قلبی با نوار قلب مشخص می شود؟
به‌طورکلی، نوار قلب می‌تواند برای تشخیص شرایط زیر مورد استفاده قرار بگیرد:
- مشکلات مربوط به سیستم الکتریکی قلب؛
- حملات قلبی؛
- آریتمی‌ها (ریتم‌های غیرطبیعی قلب) مانند ضربان‌های سریع، کند یا نامنظم؛
- کاهش جریان خون به قلب؛
- التهاب قلب (پریکاردیت یا میوکاردیت)؛
- ایست قلبی.
نوار قلب می‌تواند تغییراتی را که به‌دلیل کاهش جریان خون به قلب ایجاد می‌شوند هم نشان بدهد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای نوار قلب در تشخیص بیماری عروق کرونری (CAD) است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که عروق خونی که به قلب خون‌رسانی می‌کنند، دچار تنگی یا انسداد شوند. این وضعیت می‌تواند باعث درد قفسه سینه (آنژین) یا حتی حمله قلبی شود. نوار قلب با ثبت فعالیت الکتریکی قلب می‌تواند علائمی مانند تغییر در ریتم یا الگوی الکتریکی قلب را که ناشی از کاهش جریان خون هستند، شناسایی کند.
پزشکان معمولاً در صورت مشاهده علائم خاصی مانند درد قفسه سینه، سرگیجه، ضعف، خستگی، تپش قلب، تنگی نفس یا تعریق زیاد، نوار قلب را به بیماران توصیه می‌کنند. همچنین نوار قلب برای افرادی که نشانه‌های حمله قلبی یا آنژین را تجربه می‌کنند، مانند درد یا ناراحتی در ناحیه قفسه سینه، بازوها، شانه‌ها، گردن یا فک، نیز توصیه می‌شود؛ بنابراین با اینکه پاسخ به سؤال آیا مشکل قلبی با نوار قلب مشخص می شود یا نه؟ تا حد زیادی مثبت است.
نوار قلب یک تست ساده و کم هزینه است که در منزل نیز انجام می شود. گرفتن نوار قلب در منزل شما را از صرف وقت زیاد جهت رفت و آمد به مراکز درمانی بی نیاز می کند.
اما نوار قلب محدودیت‌هایی نیز دارد؛ مثلاً درصورتی‌که مشکل قلبی بیمار باعث اختلال در فعالیت الکتریکی قلب نشود، ممکن است نتیجه نوار قلب طبیعی باشد و نتواند مشکل را نشان بدهد. به‌همین‌دلیل، پزشکان ممکن است از آزمایش‌های تکمیلی دیگری مانند اکوکاردیوگرافی، سی‌تی‌اسکن، ام‌آر‌آی قلب یا آنژیوگرافی برای تشخیص دقیق‌تر استفاده کنند.
بنابراین، نوار قلب می‌تواند بسیاری از مشکلات قلبی مانند آریتمی‌ها، حملات قلبی و مشکلات جریان خون را شناسایی کند؛ اما برای تشخیص نهایی برخی از بیماری‌های پیچیده‌تر، نیاز به استفاده از روش‌های تشخیصی تکمیلی وجود دارد.
سایر روش های تشخیص بیماری قلبی
روش‌های متعددی برای تشخیص بیماری‌های قلبی وجود دارند.
|
روش تشخیص |
توضیحات مختصر |
کاربردها |
مزایا |
معایب |
|
اکو قلب |
تصویربرداری از قلب با استفاده از امواج صوتی |
ارزیابی ساختار و عملکرد قلب، تشخیص مشکلات دریچه‌ای، اندازه‌گیری ضخامت دیواره قلب |
غیرتهاجمی، بدون درد، تصویربرداری زنده |
حساسیت به چاقی، محدودیت در مشاهده برخی نواحی قلب |
|
تست ورزش |
ارزیابی عملکرد قلب در هنگام فعالیت بدنی |
تشخیص تنگی عروق کرونر، بررسی قدرت قلب |
ساده، مقرون به صرفه |
نیاز به فعالیت بدنی، ممکن است برای برخی افراد خطرناک باشد |
|
آزمایش خون |
اندازه‌گیری سطح برخی مواد در خون |
تشخیص آسیب به عضله قلب، ارزیابی سطح کلسترول و قند خون |
غیرتهاجمی، ساده |
ممکن است نتایج مثبت کاذب یا منفی کاذب داشته باشد |
|
آنژیوگرافی |
تصویربرداری از عروق کرونر با استفاده از ماده حاجب |
تشخیص دقیق انسدادها و تنگی‌های عروق کرونر، برنامه‌ریزی برای درمان |
دقیق‌ترین روش تشخیص |
تهاجمی، همراه با خطر عوارض |
اکو قلب
اکوکاردیوگرافی یا اکو قلب یک روش غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج صوتی، تصاویری زنده و دقیق از ساختار و عملکرد قلب تولید می‌کند. این امواج صوتی که توسط یک دستگاه به نام ترانسدیوسر فرستاده می‌شوند از بافت‌های قلب بازتاب پیدا می‌کند و به دستگاه باز می‌گردند تا تصویری از قلب و جریان خون در آن ساخته شود. این تصاویر به پزشکان کمک می‌کند تا نواقص ساختاری قلب مانند مشکلات دریچه‌ها، ضعیف‌شدن عضله قلب و حتی وجود لخته‌های خون را شناسایی کنند. اکو همچنین می‌تواند اطلاعات دقیقی درباره اندازه و ضخامت دیواره‌های قلب، حرکت عضلات قلب و میزان جریان خون عبوری از دریچه‌ها ارئه بدهد.
به نقل از سایت یارا درمان درباره نحوه گرفتن اکوی قلب:
اکوی قلب یا اکوکاردیوگرام ( Echocardiogram ) بهترین راه تشخیص بیماری قلبی است که در آن با استفاده از امواج صوتی ( اولتراسوند )، دریچه ها، حفره ها، عروق و نمای داخلی قلب به تصویر کشیده می‌شود. در این روش شخص به پهلو و یا به پشت دراز می کشد و متخصص با استفاده از یک پروب و ژل امواج صوتی را به قلب هدایت می کند و تصویر زنده ی قلب را دریافت می کند. اکوی قلب بیشتر جهت بررسی و تشخیص شکل و اندازه ی قلب، وضعیت عملکرد دریچه ها، وضعیت جریان خون در قلب و نقائص قلبی کاربرد دارد. اکوی قلب در منزل و مراکز درمانی قابل انجام است.
تست ورزش
تست ورزش که به آن تست استرس نیز می‌گویند، برای ارزیابی عملکرد قلب در هنگام فعالیت بدنی به کار می‌رود. در این آزمایش، فرد معمولاً روی تردمیل راه می‌رود یا روی دوچرخه ثابت رکاب می‌زند و هم‌زمان علائم حیاتی و فعالیت قلب او ثبت می‌شود. این تست کمک می‌کند تا مشخص شود آیا جریان خون کافی به قلب در زمان فعالیت فیزیکی می‌رسد یا خیر و آیا علائمی از قبیل درد قفسه سینه، خستگی و تنگی نفس ظاهر می‌شود یا نه. این روش می‌تواند به پزشکان در تشخیص تنگی عروق کرونری، بررسی قدرت قلب و تعیین شدت بیماری‌های قلبی کمک کند.
به گفته سایت my.clevelandclinic.org درباره دلیل انجام تست ورزش:
A heart stress test is a method for evaluating heart function and blood flow. It involves exercising or taking medications that simulate the effects of exercise. There are many reasons you may need an exercise stress test, such as assessing coronary artery disease symptoms and monitoring treatments.
آزمایش خون
در ازمایش خون برای تشخیص بیماری قلبی، اوره و الکترولیت، تروپونین، قند، کلسترول و موارد دیگر طبق تجویز پزشک بررسی و اندازه گیری می شوند. تروپونین پروتئینی است که هنگام آسیب به عضله ی قلبی در خون آزاد می شود. از این طریق میتوان به تشخیص گرفتگی رگهای قلب رسید.
علاوه‌براین، آزمایش سطح کلسترول و قند خون نیز اهمیت دارد؛ زیرا سطوح بالا از این مواد با ریسک بالای بیماری‌های قلبی و عروقی همراه است.
آنژیوگرافی
آنژیوگرافی یا آنژیوگرافی عروق کرونری، روشی است که برای تشخیص و مشاهده انسدادها و تنگی‌های عروق قلب استفاده می‌شود. در این روش، یک لوله باریک و بلند به نام کاتتر از طریق یک رگ خونی، معمولاً در کشاله ران یا مچ دست، وارد سیستم عروقی و به‌سمت قلب هدایت می‌شود. سپس، یک ماده حاجب به درون عروق تزریق می‌شود که با استفاده از اشعه ایکس باعث شفاف‌سازی رگ‌ها و شناسایی نقاط تنگی یا انسداد می‌شود.
این تصاویر به پزشکان کمک می‌کند تا بتوانند شدت انسدادها را ارزیابی کنند و برنامه‌ریزی مناسب برای درمان، شامل جراحی یا گذاشتن استنت، را انجام بدهند. آنژیوگرافی یک روش تهاجمی است و معمولاً زمانی انجام می‌شود که سایر تست‌ها نشانگر مشکلات جدی در عروق قلبی باشند.
به گفته سایت هومکا درباره خطرات آنژیوگرافی:
مانند بسیاری از روش‌هایی که برای قلب و رگهای خونی انجام می‌شود، آنژیوگرافی عروقی نیز خطرات خود را دارد. برای مثال قرار گرفتن در معرض تابش اشعه ایکس یکی از خطرات این روش تشخیصی است. خطرات و عوارض بالقوه اما نادر عبارت‌اند از:
-
ریتم نامنظم قلب (آریتمی)
-
واکنش‌های آلرژیک به رنگ یا داروهای مورداستفاده در طول عمل
-
آسیب کلیه
-
خون‌ریزی و یا ایجاد تورم و التهاب پوستی در ناحیه لوله‌گذاری شده
-
عفونت محل کاتتر شده
سخن پایانی
در اینجا پاسخ سؤال آیا مشکل قلبی با نوار قلب مشخص می شود یا نه را دادیم و دیدیم که نوار قلب یکی از روش‌های ابتدایی و مؤثر برای تشخیص بسیاری از مشکلات قلبی است؛ اما همواره کافی نیست و در کنار آن ممکن است نیاز به انجام آزمایشات و روش‌های تکمیلی دیگری وجود داشته باشد تا تصویری جامع‌تر از وضعیت قلب به دست آید. این روش ساده و بدون درد می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره ریتم و فعالیت الکتریکی قلب نمایش بدهد و در مواقع اضطراری به تشخیص سریع برخی اختلالات کمک کند.
مرکز یارا درمان با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و تیمی مجرب در ارائه خدمات نوار قلب، آماده خدمت‌رسانی به بیماران عزیز است و در صورت نیاز به بررسی‌های بیشتر، آزمایشات و تست‌های تکمیلی نیز به بهترین شکل ممکن در اختیار شما قرار خواهند گرفت.
منبع:
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21493-cardiovascular-disease
