بارداری خارج از رحم را بیشتر بشناسیم

بارداری خارج از رحمی چیست؟

فرآیند بارداری از لقاح تا زایمان، نیازمند مراحل مختلفی در بدن زن است. یکی از این مراحل زمانی است که یک تخمک بارور شده به رحم می رود تا خودش را بچسباند. در مورد بارداری خارج رحمی ، تخمک بارور شده به رحم نمی‌چسبد. در عوض، ممکن است به لوله فالوپ، حفره شکمی یا دهانه رحم بچسبد.

در حالی که آزمایش بارداری ممکن است نشان دهد که یک زن باردار است، تخمک بارور شده نمی تواند در جایی غیر از رحم به درستی رشد کند. طبق گفته آکادمی پزشکان خانواده آمریکا (AAFP)، حاملگی خارج رحمی در حدود 1 مورد از هر 50 بارداری (20 مورد از 1000) رخ می دهد.
بارداری خارج رحمی درمان نشده می تواند یک اورژانس پزشکی باشد. درمان به موقع خطر عوارض ناشی از حاملگی خارج رحمی را کاهش می دهد، شانس شما برای بارداری سالم در آینده را افزایش می دهد.

عوامل بارداری خارج از رحم 

علت بارداری خارج از رحم همیشه مشخص نیست. در برخی موارد، شرایط زیر با حاملگی خارج از رحمی مرتبط است:

• التهاب و اسکار لوله های فالوپ ناشی از یک بیماری قبلی، عفونت یا جراحی
• عوامل هورمونی
• ناهنجاری های ژنتیکی
• نقائص هنگام تولد
• شرایط پزشکی که بر شکل و وضعیت لوله های فالوپ و اندام های تناسلی تأثیر می گذارد

چه کسانی در معرض خطر حاملگی خارج از رحم هستند؟

همه زنان فعال جنسی در معرض خطر بارداری خارج از رحم هستند. عوامل خطر با هر یک از موارد زیر افزایش می یابد:

• سن مادر 35 سال یا بیشتر
• سابقه جراحی لگن، جراحی شکم، یا سقط های متعدد
• سابقه بیماری التهابی لگن (PID)
• سابقه اندومتریوز
• حاملگی با وجود بستن لوله یا دستگاه داخل رحمی (IUD) رخ داده است.
• لقاح با کمک داروها یا روش های باروری
• سیگار کشیدن
• سابقه بارداری خارج از رحم
• سابقه بیماری های مقاربتی (STDs)، مانند سوزاک یا کلامیدیا و یا HPV
• داشتن ناهنجاری های ساختاری در لوله های فالوپ که حرکت تخمک را سخت می کند

اگر هر یک از عوامل خطر بالا را دارید، با پزشک خود صحبت کنید. برای به حداقل رساندن خطرات حاملگی خارج رحمی در آینده می توانید با پزشک خود یا متخصص باروری در ارتباط باشید.

علائم بارداری خارج از رحم چیست؟

حالت تهوع و درد سینه از علائم شایع در بارداری خارج از رحم است. علائم زیر در حاملگی خارج از رحم شایع تر است و می تواند نشان دهنده یک اورژانس پزشکی باشد:
• امواج تیز درد در شکم، لگن، شانه یا گردن
• درد شدیدی که در یک طرف شکم رخ می دهد
• لکه بینی یا خونریزی خفیف تا شدید واژن
• سرگیجه یا غش
• فشار مقعدی

اگر می دانید باردار هستید و هر یک از این علائم را دارید، باید با پزشک خود تماس بگیرید یا به دنبال درمان فوری باشید.

تشخیص بارداری خارج از رحم

اگر مشکوک به بارداری خارج از رحم هستید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. بارداری خارج از رحم را نمی توان با معاینه فیزیکی تشخیص داد.
مرحله دیگر برای تشخیص، سونوگرافی ترانس واژینال است. این روش شامل قرار دادن یک ابزار لوله مانند خاص در واژن است تا پزشک شما بتواند ببیند کیسه حاملگی در رحم وجود دارد یا خیر.

همچنین ممکن است پزشک از آزمایش خون برای تعیین سطح HCG و پروژسترون استفاده کند. اینها هورمون هایی هستند که در دوران بارداری وجود دارند. اگر این سطوح هورمونی در طی چند روز شروع به کاهش یا ثابت ماندن کند و کیسه حاملگی در سونوگرافی وجود نداشته باشد، احتمالاً حاملگی خارج از رحم است.

اگر علائم شدیدی مانند درد یا خونریزی شدید دارید، ممکن است زمان کافی برای تکمیل تمام این مراحل وجود نداشته باشید. لوله فالوپ ممکن است در موارد شدید پاره شود و باعث خونریزی شدید داخلی شو که پزشک شما یک عمل جراحی اورژانسی برای ارائه درمان فوری انجام خواهد داد. علائم زیر در حاملگی بارداری خارج از رحم شایع تر است و می تواند نشان دهنده یک اورژانس پزشکی می باشد:

• امواج تیز درد در شکم، لگن، شانه یا گردن
• درد شدیدی که در یک طرف شکم رخ می دهد
• لکه بینی یا خونریزی خفیف تا شدید واژن
• سرگیجه یا غش
• فشار در ناحیه ی مقعد

اگر می دانید باردار هستید و هر یک از این علائم را دارید، باید با پزشک خود تماس بگیرید یا به دنبال درمان فوری باشید.

درمان حاملگی خارج از رحمی

بارداری خارج از رحمی برای مادر بی خطر نیست. همچنین، جنین قادر به رشد کامل نخواهد بود. برای سلامتی فوری و باروری طولانی مدت مادر، لازم است جنین در اسرع وقت خارج شود. گزینه های درمانی بسته به محل حاملگی خارج از رحم و پیشرفت آن متفاوت است.

دارو

پزشک شما ممکن است به این نتیجه برسد کهایجاد شرایط اورژانسی بعید است. در این مورد، پزشک می‌تواند چندین دارو تجویز کند که از ترکیدن توده نابجا جلوگیری کند. به گفته AAFP، یکی از داروهای رایج برای این امر متوترکسات (روماترکس) است.

متوترکسات دارویی است که رشد سلول هایی که به سرعت تقسیم می شوند مانند سلول های توده نابجا را متوقف می کند. اگر این دارو را مصرف می کنید، پزشک آن را به صورت تزریقی به شما می دهد. همچنین برای اطمینان از موثر بودن دارو باید آزمایش خون منظم انجام دهید. هنگامی که دارو موثر باشد، علائمی مشابه علائم سقط جنین ایجاد می کند. این علائم شامل:

• گرفتگی عضلات شکو و لگن
• خون ریزی واژینال
• خروج تکه های بافتی از بدن

بعد از این اتفاق به ندرت نیاز به جراحی رخ می دهد. متوترکسات خطرات آسیب لوله فالوپ را که با جراحی همراه است ندارد. با این حال، تا چند ماه پس از مصرف این دارو نمی توانید باردار شوید.

عمل جراحي

بسیاری از جراحان برداشتن جنین و ترمیم هر گونه آسیب داخلی را پیشنهاد می کنند.که این روش می تواند به صورت لاپاراتومی (برش شکم) و هم لاپاراسکوپی (به وسیله ی دوربین از طریق برش ها کوچک رو شکم) انجام شود. در روش لاپاراسکوپی پزشک شما یک دوربین کوچک را از طریق یک برش کوچک وارد حفره ی شکم می کند تا بتواند داخل بدن را ببیند. سپس جراح جنین را برمی دارد و هر گونه آسیب به لوله فالوپ را ترمیم می کند.

اگر جراحی ناموفق باشد، این بار از طریق یک برش بزرگتر جراح ممکن است لاپاراتومی را انجام دهد. در صورتی که لوله فالوپ آسیب دیده باشد، پزشک ممکن است نیاز به برداشتن لوله فالوپ در حین جراحی داشته باشد.

مراقبت در منزل

پزشک دستورالعمل های خاصی را در مورد مراقبت از برش های شما پس از جراحی به شما می دهد. هدف اصلی این است که برش های خود را در حین بهبودی تمیز و خشک نگه دارید و روزانه آنها را برای علائم عفونت بررسی کنید، که می تواند شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی که متوقف نمی شود
• خون ریزی بیش از حد
• ترشحات بدبو از محل
• گرمی و تورم در لمس ناحیه عمل
• تغییر رنگ در ناحیه جراحی
• ورم ناحیه ی برش 

پس از جراحی می توانید مقداری خونریزی واژینال خفیف و لخته های خون کوچک را انتظار داشته باشید.که این موضوع می تواند تا شش هفته پس از عمل شما رخ دهد. سایر اقدامات خودمراقبتی که می توانید انجام دهید عبارتند از:

• چیزی سنگین تر از ۵ کیلو بلند نکنید
• برای جلوگیری از یبوست مایعات فراوان بنوشید
• استراحت ناحیه ی لگنی، که به معنی خودداری از رابطه جنسی، استفاده از تامپون و دوش است را رعایت کنید
• در هفته اول پس از جراحی تا حد امکان استراحت کنید و سپس در هفته های بعد در صورت تحمل فعالیت خود را افزایش دهید

اگر درد شما افزایش یافت یا احساس کردید چیزی غیرعادی است، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

جلوگیری از بارداری خارج از رحم

پیش بینی و پیشگیری در هر موردی امکان پذیر نیست ولی با اقداماتی میتوان به سلامت باروری کمک کرد.ملاقات های منظم با پزشک خود داشته باشید، از جمله معاینات منظم زنان و زایمان و غربالگری های منظم STD. انجام اقداماتی برای بهبود سلامت شخصی مانند ترک سیگار نیز یک استراتژی پیشگیرانه خوب است.

چشم انداز

دورنمای بلندمدت بعد از بارداری خارج از رحم بستگی به این دارد که آیا این حاملگی آسیب فیزیکی داشته باشد یا خیر. اکثر افرادی که حاملگی خارج از رحم دارند، حاملگی سالمی دارند. اگر هر دو یا حتی یکی از لوله های فالوپ هنوز دست نخورده باشند، تخمک می تواند به طور معمول بارور شود. با این حال، اگر مشکل باروری از قبل وجود داشته باشد، می تواند بر باروری آینده شما تأثیر بگذارد و خطر حاملگی خارج رحمی را در آینده افزایش دهد. این امر به ویژه در صورتی است که مشکل بارداری قبلاً به حاملگی خارج از رحم منجر شده باشد.

جراحی ممکن است لوله های فالوپ را زخمی کند و احتمال بارداری خارج از رحم آینده را بیشتر کند. اگر برداشتن یک یا هر دو لوله فالوپ ضروری است، با پزشک خود در مورد درمان های احتمالی باروری صحبت کنید. یک مثال لقاح آزمایشگاهی است که شامل کاشت یک تخمک بارور شده در رحم است.
از دست دادن بارداری، مهم نیست چقدر زود، می تواند ویرانگر باشد. پس از ازدست دادن با استراحت، خوردن غذاهای سالم و ورزش در صورت امکان مراقب خود باشید. به خودتان زمان بدهید تا به اندازه ی کافی غصه بخورید

به یاد داشته باشید که بسیاری از زنان باردار ، نوزاد سالم دارند. وقتی آماده شدید، با پزشک خود در مورد راه هایی صحبت کنید که می توانید از سالم بودن بارداری آینده خود اطمینان حاصل کنید.

منبع