جراحی پای پرانتزی در بزرگسالان چگونه انجام می شود؟

پای پرانتزی یکی از مشکلات رایج در میان بزرگسالان است که عدم درمان آن مشکلات زیادی به همراه دارد و موجب ایجاد درد در زانوها، لگن، مفاصل ران و … می‌شود. بنابراین بیمار با مشکلاتی در دویدن و راه رفتن مواجه می‌شود که در صورت عدم درمان به موقع می تواند به آرتروز زانو منجر شود . یکی از روش‌های درمان قطعی این ناهنجاری، جراحی می‌باشد. در این مطلب به بررسی انواع استئوتومی پای پرانتزی، مزایا،‌ عوارض، روند درمان و مراقبت های بعد از عمل جراحی پای پرانتزی می‌پردازیم.

مطالب مرتبط: 9 اشتباهی که ندانسته هنگام پیاده روی مرتکب می شوید

پای پرانتزی چیست؟

ناهنجاری پای پرانتزی عارضه‌ای است که در آن، پاها از ناحیه زانو به سمت بیرون خم می‌شوند و از هم فاصله می‌گیرند. به‌طوری که هنگام ایستادن، زانوها با هم برخورد نمی‌کنند اما مچ پاها در کنار هم قرار می‌گیرند.

علائم پای پرانتزی چیست؟

معمولاً پای پرانتزی در کودکان باعث ناراحتی یا درد نمی‌شود اما در بزرگسالان به‌دلیل فشار زیاد وارده به مفصل، درد در ناحیه زانوها احساس می‌شود. این عارضه باعث اعمال فشار زیادی به رباط‌ها شده و همین موضوع باعث ناراحتی در قسمت خارجی زانوها می‌شود. عدم درمان این بیماری در کودکی منجر به ایجاد علائمی مانند موارد زیر در بزرگسالی می‌شود:

• ایجاد فاصله‌ای آشکار بین زانوها هنگام ایستادن
• درد زانو یا لگن
• کاهش دامنه حرکتی در مفاصل ران
• ایجاد مشکل در راه رفتن یا دویدن
• بی‌ثباتی در زانوها

علل به وجود آمدن پای پرانتزی

پای پرانتزی به دلایل مختلف ایجاد می‌شود:

مطالب مرتبط: ورزش کردن و 13 فایده ی اصلی آن

• بیماری بلانت: این بیماری باعث رشد غیرطبیعی ساق پا و انحنای ساق پا در زیر زانو می‌شود. هنگامی که کودک شروع به راه رفتن می‌کند، بیماری پاهای پرانتزی بدتر می‌شود. با گذشت زمان، این وضعیت ممکن است به مشکلات مفصل زانو نیز منجر شود.
• دیسپلازی استخوان: دیسپلازی استخوان اصطلاحی کلی برای بسیاری از بیماری‌هایی است که بر رشد استخوان و غضروف تأثیر می‌گذارند و منجر به ناهنجاری در اندازه یا شکل استخوان می‌شوند.
• کوتولگی: شایع‌ترین شکل کوتولگی ناشی از اختلالی به نام آکندروپلازی است که نوعی اختلال در رشد استخوان می‌باشد و می‌تواند منجر به پای پرانتزی شود.
• عفونت یا آسیب: در برخی موارد عفونت‌های قبلی، آسیب یا شکستگی‌های استخوان که به‌خوبی التیام نیافته‌اند مانع از رشد و تکامل طبیعی استخوان‌های پا می‌شوند.
• بیماری پاژه: این بیماری متابولیک در افراد مسن شایع‌تر است و بر نحوه شکستن و بازسازی استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد. بیماری پاژه باعث می‌شود استخوان‌های بازسازی‌شده ضعیف‌تر از حد معمول شده و به مرور زمان باعث خمیدگی پاها شوند.
• راشیتیسم: این بیماری ناشی از کمبود طولانی‌مدت ویتامین دی است. ویتامین دی برای رشد سالم استخوان‌ها ضروری می‌باشد و کمبود آن باعث نرم و ضعیف شدن استخوان‌ها و خم شدن پاها می‌شود.
• آرتروز زانو: یکی از شایع‌ترین بیماری‌های تخریبی است که باعث فرسایش و تحلیل بافت غضروفی بین مفاصل می‌شود.

تشخیص پای پرانتزی در بزرگسالان

پزشک برای تشخیص پای پرانتزی به معاینه فیزیکی، بررسی علائم و عکس‌برداری با اشعه ایکس می‌پردازد. تصویر اشعه ایکس یا EOS در حالت ایستاده، تصویری از پا از لگن تا مچ پا ایجاد می‌کند. این تصویر به ارتوپد کمک می‌کند تا محور مکانیکی تغییر شکل و همچنین محل آن را تشخیص دهد. در اشعه ایکس، بزرگی و محل تغییر شکل مشخص می‌شود.

پیشگیری از پای پرانتزی

راهکار مشخصی برای پیشگیری از پای پرانتزی وجود ندارد. اما با رعایت موارد زیر می‌توانید احتمال ایجاد این عارضه را کاهش دهید:

• مصرف ویتامین دی به مقدار کافی و قرار گرفتن در معرض نور خورشید
• حفظ وزن سالم برای جلوگیری از فشار غیرضروری به زانوها
• استفاده از تکنیک‌های مناسب هنگام بلند کردن اجسام برای جلوگیری از آسیب به مفصل زانو
• تقویت عضلات تثبیت‌کننده زانوها

روش‌های جراحی پای پرانتزی

جراحی پای پرانتزی به روش های مختلفی قابل انجام است که برای افراد مختلف بسته به شرایط خاص آن‌ها مناسب هستند. همه این روش‌ها شامل استئوتومی (برش و تغییر شکل استخوان) استخوان درشت‌نی (استخوان ساق پا)، استخوان ران یا هر دو هستند.

دکتر علیرضا امین جواهری، فوق تخصص زانو و لگن در انجام جراحی پای پرانتزی با تکنیک های پیشرفته تخصص دارد و می تواند بهترین روش را برای اصلاح این ناهنجاری به شما پیشنهاد کند تا علاوه بر اصلاح ظاهر پای خود خیالتان از عوارض بعدی عدم درمان به موقع نیز راحت شود. انواع جراحی استئوتومی پای پرانتزی عبارتند از:

استئوتومی تیبیا با تثبیت داخلی صفحه و پیچ

این روش جراحی بیشتر برای اصلاح ناهنجاری‌های ساده پای پرانتزی استفاده می‌شود. استئوتومی تیبیا برای خمیدگی در استخوان درشت‌نی، تغییر شکل کمتر از ۱۲ درجه و عدم وجود تغییر شکل چرخشی کاربرد دارد. این روش غیرتهاجمی است و بهبودی آن ساده و بدون درد اتفاق میفتد.

استئوتومی دیستال فمورال با فیکساسیون داخلی

این روش جراحی برای بدشکلی‌هایی با زاویه بیشتر از ۱۲ درجه در بیماران مسن‌ استفاده می‌شود. در طول عمل جراحی استئوتومی دیستال دفمورال، صفحه و پیچ باعث تثبیت پا می‌شوند.

استئوتومی تیبیا با میله‌گذاری اینترمدولاری

این روش برای درمان ناهنجاری‌های چرخشی و خم‌شدگی استخوان درشت‌نی استفاده می‌شود. در طول عمل جراحی، پزشک از میله‌های تیتانیومی برای پر کردن سوراخ توخالی استخوان درشت‌نی استفاده می‌کند. پیچ‌ها نیز برای تثبیت استخوان کاربرد دارند. یکی از مشکلات این روش جراحی این است که برای ناهنجاری‌های بزرگ پای پرانتزی مناسب نیست.

تثبیت خارجی دایره‌ای

در این روش جراحی از فریم‌های دایره‌ای برای اصلاح بدشکلی پاها استفاده می‌شود. این فریم‌ها خمیدگی ساق، پیچ‌خوردگی استخوان درشت‌نی و اختلاف طول پا را برطرف می‌کنند.

فرایند انجام عمل استئوتومی پای پرانتزی

دکتر امین جواهری با استفاده از تصاویر اشعه ایکس و ام‌آرآی به بررسی تغییر شکل، میزان ساییدگی و آرتروز و اندازه انحراف می‌پردازد. او پس از بررسی شرایط بیمار، زمان عمل را مشخص می‌کند. جراحی تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. پس از اتمام عمل و هوشیاری بیمار، میزان درد او مشخص شده و اگر بیمار درد زیادی داشته باشد، از مورفین برای تسکین درد استفاده می‌شود. بیمار روز بعد از عمل با کمک دیگران و با استفاده از واکر یا عصا می‌تواند راه برود.

بیمار برای تسریع بهبودی می‌تواند در جلسات فیزیوتراپی شرکت کند. در چند روز اول بعد از عمل،‌ زانوی بیمار متورم خواهد بود. این مسئله باعث می‌شود خم شدن زانو دشوار باشد و عضله ران ضعیف شود. بنابراین پزشک به بیمار توصیه می‌کند به مدت چند هفته از زانوبند استفاده کند.

به طور کلی بهبودی معمولاً دو ماه طول می‌کشد. عمل جراحی پای پرانتزی تقریباً یک ساعت زمان می‌برد و بیمار به مدت یک شب در بیمارستان بستری می‌شود.

آیا می‌توان جراحی پای پرانتزی را روی هر دو پا انجام داد؟

اگر بدفرمی پاها شدید باشد، می‌توانید این عمل را بر روی هر دو پا انجام دهید. اما انجام همزمان این عمل باعث می‌شود بیمار به‌مدت سه هفته تا یک ماه نتواند وزنش را روی پاهایش بیندازد. بنابراین انجام همزمان این عمل توصیه نمی‌شود.

عمل جراحی پای پرانتزی برای چه کسانی تجویز می‌شود؟

عمل جراحی پای پرانتزی برای بیمارانی با شرایط زیر تجویز می‌شود:

• بیماران با وزن مناسب
• بیماران زیر 60 سال
• بیماران مبتلا به ساییدگی و آرتروز زانو که برای انجام عمل جراحی تعویض مفصل زانو خیلی جوان هستند.
• بیمارانی که به بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید یا سایر بیماری‌های روماتیسمی مبتلا نیستند.
• بیمارانی با دامنه حرکتی مناسب در زانوها (زانوها حداقل ۹۰ درجه خم شوند)
• بیمارانی که درد زانو یا پای آن‌ها در حالت ایستادن، فعالیت یا راه رفتن بدتر می‌شود.
• بیمارانی که فقط در یک قسمت زانودرد دارند.

مراقبت‌های بعد از عمل پای پرانتزی

مراقبت‌های لازم پس از عمل پای پرانتزی شامل موارد زیر هستند:

• پزشک بلافاصله پس از جراحی از پمپ درد و داروهای تزریقی برای کنترل درد استفاده می‌کند.
• چنانچه بیمار پس از ترخیص احساس درد داشته باشد، داروهای مسکن برای او تجویز می‌شوند.
• بیمار برای جلوگیری از اعمال فشار بر روی پاها، در چند هفته اول باید از واکر یا عصا برای راه رفتن کمک بگیرد.
• همچنین استفاده از زانوبند و بریس به مدت یک تا سه هفته بعد از عمل توصیه می‌شود. استفاده از بریس و زانوبند به محافظت و حمایت از پا می‌پردازد. وارد آوردن فشار بیش‌ازحد و زودهنگام به پا پس از جراحی باعث جابجایی استخوان در محل استئوتومی و درنتیجه از بین‌ رفتن هم‌ترازی اصلاح‌شده زانو می‌‌شود.
• محل زخم تا ۳ روز بعد از عمل نباید خیس شود. بنابراین بیمار بعد از سه روز می‌تواند حمام کند.
• انجام فعالیت‌های سنگین و رانندگی به مدت یک تا دو ماه پس از جراحی ممنوع است.
• یکی از مهم‌ترین نکات برای بهبودی سریع‌تر پس از جراحی این است که بیمار باید تمامی دستورات پزشک را به‌خوبی دنبال کند. در صورتی که هر یک از این مراقبت‌ها به‌خوبی انجام نشوند، نتیجه مطلوبی از روند جراحی به دست نخواهد آمد.
• پزشک یا فیزیوتراپ دستورالعمل‌‌های لازم را درمورد نحوه استفاده از عصای زیر بغل و انجام تمریناتی بدون وارد کردن فشار زیاد به پا به بیمار آموزش می‌دهند.

ورزشکاران چند ماه بعد از عمل می‌توانند به فعالیت‌های ورزشی خود برگردند؟

ورزشکاران ورزش‌های سبک می‌توانند سه ماه بعد از عمل فعالیت‌های خود را شروع کنند. اما ورزشکاران فعالیت‌های سنگین و حرفه‌ای مانند وزنه‌برداری باید تا نه ماه صبر کنند.

مزایای جراحی اصلاح پای پرانتزی

پای پرانتزی می‌تواند در ایجاد فعالیت‌های روزانه افراد مشکلات جدی ایجاد کند. جراحی پای پرانتزی عوارض و علائم ناشی از زانوی پرانتزی را درمان می‌کند. بعد از آن که بیمار جراحی را انجام داد هیچگونه محدودیتی برای انجام کارهای خود نخواهد داشت و‌ می‌تواند به فعالیت‌های خود ادامه دهد.

مهم‌تر از همه این که این روش، درمانی قطعی برای پای پرانتزی است که به این طریق بیمار از درد و ناهنجاری پاها رها می‌شود.

از مهم‌ترین مزایای این جراحی ‌می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جلوگیری از تخریب بیشتر غضروف مفصلی
• اصلاح شکل ظاهری زانو
• کاهش درد
• تعویق زمان تعویض کامل مفصل زانو

عوارض بعد از عمل جراحی استئوتومی

جراحی پای پرانتزی عملی بزرگ است که خطرات زیادی به همراه دارد که شامل موارد زیر می‌باشد:

• در عمل‌های سنگین و مهمی که با بیهوشی انجام می‌شوند، احتمال سکته مغزی، حمله مغزی، پنومونی و ایجاد لخته خون وجود دارد.
• احتمال ایجاد عفونت در محل عمل وجود دارد.
• در طول جراحی ممکن است به عصب پرونئال یا رگ خونی‌ای که پشت پا قرار دارد، آسیب وارد شود.
• اگر استخوان‌های ناحیه عمل به‌خوبی جوش نخورند، جراحی مجدد لازم است.

نتیجه گیری

هر یک از این سه روش مختلف برای اصلاح پای پرانتزی بر اساس نیازهای دقیق بیمار و مطابق با تغییر شکل استخوانی و معاینه فیزیکی او طراحی و برنامه ریزی می شوند. اگرچه ممکن است بیمار به روش خاصی از جراحی تمایل داشته باشد، انجام یک معاینه جامع و رادیوگرافی، درمان بهینه را مشخص می کند. برای ویزیت توسط دکتر امین جواهری جهت اصلاح پای پرانتزی خود می توانید سایت draminjavaheri.ir مراجعه نمایید.