درمان عفونت ادرار

عفونت دستگاه ادراری

عفونت مجرای ادرار  (urinary tract infection) یا به اختصار (UTI)  یک نوع عفونت بسیار شایع در سیستم ادراری است. UTI می تواند هر بخشی از سیستم ادراری شما از جمله مجرای ادرار، حالب، مثانه و کلیه ها را درگیر کند. علائم معمولاً شامل نیاز به دفع مکرر ادرار، درد هنگام ادرار کردن و احساس درد در پهلو یا کمر است. اکثر عفونت های ادراری را می توان با آنتی بیوتیک درمان کرد.

بررسی اجمالی

عفونت ادراری (UTI) چیست؟

عفونت دستگاه ادراری (UTI) عفونت سیستم ادراری است. این نوع عفونت می‌تواند مجرای ادرار (بیماری به نام اورتریت)، کلیه‌ها (بیماری به نام پیلونفریت) یا مثانه (بیماری به نام سیستیت) را ایجاد کند.

ادرار معمولاً حاوی باکتری (میکروب) نیست. ادرار محصول جانبی سیستم تصفیه خون ما به وسیله ی کلیه ها است. هنگامی که مواد زائد و آب اضافی توسط کلیه ها از خون شما خارج می شود، ادرار ایجاد می شود. به طور معمول، ادرار بدون هیچ گونه آلودگی در سیستم ادراری شما حرکت می کند. با این حال، باکتری ها می توانند از خارج از بدن وارد سیستم ادراری شوند و مشکلاتی مانند عفونت و التهاب ایجاد کنند.

دستگاه ادراری چیست؟

دستگاه ادراری، یکی از مواد زائد موجود در مایعات بدن را می سازد و ذخیره می کند. دستگاه ادراری شامل قسمت های زیر است:

• کلیه ها: این اندام های کوچک در پشت بدن شما، درست بالای لگن و زیر دنده ها قرار دارند. آنها فیلترهای بدن شما هستند مواد زائد و آب را از خون شما خارج می کنند. این مواد زائد بعد ها تبدیل به ادرار می شود.

• حالب ها: حالب ها لوله های نازکی هستند که ادرار را از کلیه ها به مثانه می برند.

• مثانه: ظرفی کیسه مانند است که وظیفه ی  جمع آوری ادرار شما را قبل از خروج از بدن بر عهده دارد.

• مجرای ادرار: این لوله ادرار را از مثانه به خارج از بدن می برد.

عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) چقدر شایع است؟

عفونت های دستگاه ادراری بسیار شایع هستند و از هر 5 زن 1 نفر در طول زندگی خود به این بیماری مبتلا می شود. اگرچه عفونت ادراری در زنان شایع است، اما ممکن است در مردان، بزرگسالان و کودکان نیز رخ دهد. یک تا ۲ درصد از کودکان دچار عفونت ادراری می شوند. سالانه 8 تا 10 میلیون مراجعه به پزشکان برای عفونت های دستگاه ادراری است.

چه کسانی به عفونت ادراری (UTIs) مبتلا می شوند؟

هر کسی ممکن است به عفونت ادراری مبتلا شود، اما این عفونت در زنان شایع‌تر است. این موضوع به این دلیل است که مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از بدن خارج می کند) در زنان کوتاه تر و نزدیک تر به مقعد است، جایی که باکتری E.Coli در آن منطقه بسیار شایع است. افراد مسن نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سیستیت (عفونت مثانه) هستند. این افزایش خطر ممکن است به دلیل تخلیه ناقص مثانه باشد. چندین بیماری وجود دارد که می تواند به این موضوع مربوط شود، از جمله بزرگ شدن پروستات یا افتادگی مثانه (شرایطی که در آن مثانه می افتد یا از موقعیت معمول خود خارج می شود).

اگر مکرر دچار عفونت‌های مجاری ادراری می‌شوید، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است آزمایش‌هایی را برای بررسی سایر مشکلات سلامتی مانند دیابت یا سیستم ادراری غیرطبیعی که ممکن است در ایجاد عفونت‌های شما نقش داشته باشد، انجام دهد. به افراد مبتلا به عفونت ادراری مکرر گهگاه برای مدتی آنتی بیوتیک با دوز پایین داده می شود تا از عود عفونت جلوگیری شود. این رویکرد محتاطانه برای درمان عفونت های ادراری مکرر به این دلیل است که بدن شما می تواند به آنتی بیوتیک مقاومت کند و شما می توانید انواع دیگر عفونت ها مانند کولیت  را دریافت کنید.

تفاوت بین عفونت ادراری (UTI) و عفونت مثانه (سیستیت) چیست؟

عفونت دستگاه ادراری نوع عمومی تری از عفونت است. UTI اصطلاحی برای عفونتی است که در سراسر دستگاه ادراری رخ می دهد. عفونت مثانه که سیستیت نیز نامیده می شود، یک عفونت خاص است. در این عفونت باکتری به مثانه راه پیدا کرده و باعث التهاب می شود.
همه عفونت های مجاری ادراری تبدیل به عفونت مثانه نمی شوند. جلوگیری از گسترش عفونت یکی از مهمترین دلایل برای درمان سریع عفونت ادراری در صورت داشتن علائم است. عفونت می تواند نه تنها به مثانه، بلکه به کلیه های شما نیز سرایت کند، که نوعی عفونت پیچیده تر از عفونت ادراری است.

علائم و علل عفونت های ادراری

چه چیزی باعث عفونت دستگاه ادراری (UTI) می شود؟

عفونت های دستگاه ادراری توسط میکروارگانیسم ها و معمولا باکتری ها ایجاد می شوند که وارد مجرای ادرار و مثانه می شوند و باعث التهاب و عفونت می کنند. اگرچه عفونت ادراری معمولاً در مجرای ادرار و مثانه اتفاق می‌افتد ولی باکتری‌ها نیز می‌توانند از حالب‌ها عبور کرده و کلیه‌های شما را آلوده کنند.
بیش از 90 درصد موارد عفونت مثانه (سیستیت) توسط باکتری E. coli ایجاد می شود که یک باکتری است که به طور معمول در روده ها یافت می شود.

علائم عفونت ادراری (UTI) چیست؟

عفونت دستگاه ادراری باعث قرمز شدن و تحریک شدن دیواره دستگاه ادراری (التهاب) می شود که ممکن است برخی از علائم زیر را ایجاد کند:

• درد در پهلو ها، شکم یا ناحیه لگن.
• فشار در قسمت تحتانی لگن.
• نیاز مکرر به ادرار کردن (تکرر ادرار)، نیاز فوری به ادرار کردن  و بی اختیاری در کنترل ادرار.
• ادرار دردناک (دیسوری) و خون در ادرار.
• نیاز به ادرار در خواب شبانه.
• رنگ غیر طبیعی ادرار (ادرار کدر) و ادرار با شدت زیاد یا بدبو.

علائم دیگری که ممکن است با عفونت ادراری همراه باشد عبارتند از:

• درد هنگام رابطه جنسی.
• درد در آلت تناسلی.
• درد پهلو یا کمر درد.
• خستگی.
• تب (درجه حرارت بالای ۳۸ درجه سانتی گراد) و لرز.
• استفراغ.
• تغییرات ذهنی یا سردرگمی.

تشخیص و آزمایشات عفونت دستگاه ادراری

عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) چگونه تشخیص داده می شوند؟
پزشک از آزمایش‌های زیر برای تشخیص عفونت ادراری استفاده می‌کند:

• آزمایش ادرار: در این آزمایش ادرار را از نظر گلبول های قرمز، گلبول های سفید و باکتری بررسی می کنند. تعداد گلبول های سفید و قرمز خون که در ادرار شما یافت می شود در واقع می تواند نشان دهنده عفونت باشد.

• کشت ادرار: از کشت ادرار برای تعیین نوع باکتری در ادرار شما استفاده می شود. این یک آزمایش مهم است زیرا به تعیین درمان مناسب کمک می کند.

اگر عفونت شما به درمان پاسخ ندهد یا اگر مدام دچار عفونت می شوید، پزشک ممکن است از آزمایش های زیر برای بررسی دستگاه ادراری شما از نظر بیماری یا آسیب استفاده کند:

• اولتراسوند: در این آزمایش به وسیله ی امواج صوتی تصویری از اندام های داخلی ایجاد می کنند. این آزمایش روی پوست شما انجام می شود، بدون درد است و معمولاً نیازی به آمادگی ندارد.

• سیستوسکوپی: در این آزمایش از یک ابزار ویژه مجهز به یک لنز و یک منبع نور (سیستوسکوپ) برای دیدن داخل مثانه از مجرای ادرار استفاده می شود.

• سی تی اسکن: یکی دیگر از تست های تصویربرداری، سی تی اسکن است که از اشعه ی ایکس استفاده می شود و تصویری در مقاطع عرضی بدن (مانند برش های یک کیک) را می گیرد. این آزمایش بسیار دقیق تر از اشعه ایکس معمولی است.

مدیریت و درمان عفونت ادراری

عفونت های دستگاه ادراری (UTI) چگونه درمان می شوند؟

شما باید عفونت ادراری را درمان کنید. آنتی بیوتیک ها داروهایی هستند که باکتری ها را از بین می برند و با عفونت مبارزه می کنند. آنتی بیوتیک ها معمولا برای درمان عفونت های دستگاه ادراری استفاده می شوند.پزشک شما دارویی را انتخاب می‌کند که به بهترین وجه باکتری خاصی را که باعث عفونت شما می‌شود درمان می‌کند. برخی از آنتی بیوتیک های رایج می توانند شامل موارد زیر باشند:

• نیتروفورانتوئین.
• سولفونامیدها (داروهای سولفا).
• آموکسی سیلین.
• سفالوسپورین ها.
• تری متوپریم/سولفامتوکسازول.
• داکسی سایکلین.
• کینولون ها (مانند سیپروفلوکساسین.

بسیار مهم است که دستورالعمل های پزشک خود را برای مصرف دارو رعایت کنید. مصرف آنتی بیوتیک را  خودسرانه قطع نکنید زیرا علائم شما با شروع مصرف آنتی بیوتیک از بین می رود و احساس بهتری پیدا می کنید اما اگر عفونت به طور کامل با دوره کامل آنتی بیوتیک درمان نشود، می تواند عود کند.

اگر سابقه عفونت مکرر دستگاه ادراری دارید، ممکن است نسخه آنتی بیوتیکی برای شما تجویز شود که در اولین شروع علائم مصرف کنید. به برخی بیماران ممکن است برای جلوگیری از عفونت آنتی بیوتیک داده شود تا هر روز، یک روز در میان یا بعد از رابطه جنسی مصرف کنند. اگر سابقه عفونت ادراری مکرر دارید، با پزشک خود در مورد بهترین گزینه درمانی صحبت کنید.

عوارض عفونت ادراری (UTI) چیست؟

عفونت ادراری را می توان به راحتی با آنتی بیوتیک درمان کرد. با این حال، اگر درمان نشود یا اگر دارو را زود قطع کنید، این نوع عفونت می‌تواند منجر به عفونت جدی‌تری مانند عفونت کلیه شود.

آیا ممکن است عفونت ادراری در برابر آنتی بیوتیک های مورد استفاده برای درمان مقاوم شود؟

بدن شما در واقع می تواند به آنتی بیوتیک هایی که معمولاً برای درمان عفونت دستگاه ادراری (UTI) استفاده می شود، عادت کند. این موضوع در افرادی که عفونت های بسیار مکرر دارند اتفاق می افتد. با هر UTI و استفاده از آنتی بیوتیک برای درمان آن، عفونت سازگار می شود و مبارزه با آن سخت تر می شود. این پدیده را عفونت مقاوم به آنتی بیوتیک می نامند. به همین دلیل، در صورت ابتلا به عفونت ادراری مکرر، پزشک شما ممکن است درمان های جایگزین را پیشنهاد دهد.

این موارد درمانی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• انتظار: پزشک شما ممکن است به شما پیشنهاد کند که مراقب علائم خود باشید و منتظر بمانید. در طول این مدت، ممکن است شما را تشویق به نوشیدن مقدار زیادی مایعات (مخصوصاً آب) برای دفع عفونت و عوامل ایجاد آن از بدن کند.

• درمان داخل وریدی (تزریقی): در برخی موارد بسیار پیچیده، که UTI به آنتی بیوتیک ها مقاوم است یا عفونت به کلیه های شما منتقل شده است، ممکن است نیاز به درمان در بیمارستان داشته باشید. دارو مستقیماً در رگ (داخل وریدی) به شما داده می شود. پس از ترخیص از بیمارستان و هنگامی که در خانه هستید، برای مدتی آنتی بیوتیک برای شما تجویز می شود تا به طور کامل از شر عفونت خلاص شوید.

آیا آب زغال اخته از عفونت دستگاه ادراری (UTI) جلوگیری می کند؟

بسیاری از مردم می گویند که آب کرن بری می تواند به درمان یا حتی پیشگیری از عفونت ادراری کمک کند. محققان در حال حاضر به دنبال این موضوع هستند، اما هنوز پاسخ قطعی پیدا نکرده اند.پزشکان توصیه می کنند در صورت داشتن یا سابقه ابتلا به عفونت ادراری، مایعات زیادی بنوشید.

افزودن یک لیوان آب زغال اخته شیرین نشده به رژیم غذایی شما یک راه اثبات شده برای پیشگیری از عفونت ادراری نیست، اما معمولاً به شما آسیبی هم نمی رساند.

پیشگیری از ابتلا به عفونت ادراری

آیا می توانم از ابتلا به عفونت ادراری (UTI) جلوگیری کنیم؟

شما معمولاً می توانید با تغییر شیوه زندگی و رعایت نکاتی ساده از ابتلا به عفونت دستگاه ادراری (UTI) جلوگیری کنید. این نکات می توانند شامل موارد زیر باشد:

• رعایت بهداشت مناسب: اغلب می توانید با رعایت بهداشت شخصی خوب از عفونت ادراری پیشگیری کنید. این امر به ویژه برای زنان اهمیت ویژه ای دارد. از آنجایی که مجرای ادرار در زنان بسیار کوتاهتر از مردان است، باکتری E. coli راحت تر از راست روده به داخل بدن حرکت می کند.

برای جلوگیری از این امر، توصیه می شود که همیشه بعد از اجابت مزاج در صورت استفاده از دستمال برای خشک کردن خود این کار را از جلو به عقب انجام دهید . زنان همچنین باید در طول چرخه قاعدگی خود از اقدامات بهداشتی مناسب برای جلوگیری از عفونت استفاده کنند. تعویض مکرر پدها و تامپون ها و همچنین عدم استفاده از دئودورانت های زنانه نیز می تواند به پیشگیری از عفونت ادراری کمک کند.

• نوشیدن مایعات زیاد: افزودن مایعات اضافی به خصوص آب به برنامه روزانه می تواند به حذف باکتری های اضافی از دستگاه ادراری شما کمک کند. نوشیدن شش تا هشت لیوان آب در روز توصیه می شود.

• تغییر عادات ادرار کردن: ادرار می تواند نقش زیادی در خلاص شدن از شر باکتری ها از بدن داشته باشد. ادرار شما یک ماده زائد است و هر بار که مثانه خود را تخلیه می کنید، این مواد زائد را از بدن خود خارج می کنید. ادرار مکرر می تواند خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهد، به خصوص اگر سابقه عفونت ادراری مکرر داشته باشید.

نوشیدن مایعات زیاد این امر را تشویق می کنند، اما مطمئن شوید که از مصرف مایعات و غذاهایی که می توانند مثانه شما را تحریک کنند اجتناب کنید. این موارد می تواند شامل الکل، آب مرکبات، نوشیدنی های کافئین دار و غذاهای تند باشد. همچنین باید سعی کنید بلافاصله قبل و بعد از رابطه جنسی ادرار خود را تخلیه کنید. این کار می تواند به دفع هر گونه باکتری که ممکن است در طول رابطه جنسی وارد بدن شما شده باشد کمک کند. همچنین می توانید قبل از رابطه جنسی، ناحیه تناسلی را با آب گرم بشویید.

• تغییر در روش کنترل بارداری: در برخی از زنان در صورت استفاده از دیافراگم یا کاندوم برای کنترل بارداری، خطر ابتلا به UTI افزایش می یابد. با پزشک خود در مورد گزینه های جایگزین برای کنترل بارداری صحبت کنید.

• استفاده از روان کننده های با پایه آب در حین رابطه جنسی: اگر دچار خشکی واژن می شوید و در حین رابطه جنسی از روان کننده استفاده می کنید، از لوبریکانت با پایه آب استفاده کنید. همچنین در صورت داشتن UTI مکرر ممکن است لازم باشد از مواد اسپرم کش اجتناب کنید.

• تعویض لباس: اجتناب از لباس های تنگ در واقع می تواند به خشک نگه داشتن شما کمک کند و از رشد باکتری ها در دستگاه ادراری جلوگیری کند. همچنین می توانید از لباس زیر نخی استفاده کنید. این موضوع از گیر افتادن رطوبت اضافی در اطراف مجرای ادرار شما جلوگیری می کند.

در برخی از زنان یائسه، پزشک ممکن است کرم واژینال حاوی استروژن را پیشنهاد کند. این کرم ها ممکن است با تغییر pH واژن، خطر ابتلا به UTI را کاهش دهد. اگر عفونت ادراری مکرر دارید و یائسگی را پشت سر گذاشته اید، با ارائه دهنده پزشک خود صحبت کنید.

داروهای بدون نسخه برای کنترل عفونت‌های ادراری نیز در دسترس هستند. اینها گاهی اوقات برای افرادی که به طور مکرر UTI دارند به عنوان راه دیگری برای پیشگیری از آنها توصیه می شود. قبل از شروع هر دارویی با پزشک خود صحبت کنید و بپرسید که آیا این دارو ها می توانند انتخاب خوبی برای شما باشند.

سخن پایانی

پیش آگهی (چشم انداز) فرد مبتلا به عفونت ادراری چیست؟
عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) معمولاً به خوبی به درمان پاسخ می دهند. عفونت ادراری ممکن است قبل از شروع درمان ناراحت کننده باشد، اما هنگامی که پزشک نوع باکتری را شناسایی کرده و داروهای آنتی بیوتیک مناسب را تجویز می کند، علائم شما باید به سرعت بهبود یابد.

مهم است که داروی خود را در تمام مدت زمانی که پزشک شما تجویز کرده است ادامه دهید. اگر به طور مکرر عفونت ادراری دارید یا اگر علائم شما بهبود نمی یابد،پزشک شما ممکن است آزمایش کند که آیا عفونت شما مقاوم به آنتی بیوتیک است یا خیر. اینها عفونت های پیچیده تری برای درمان هستند و ممکن است به آنتی بیوتیک های داخل وریدی (از طریق رگ) یا درمان های جایگزین نیاز داشته باشند.

منبع