تجهیزات دندانپزشکی به خاطر شرایط خاصی که دارند، نیازمند مراقبت و تمیز کردن در بازه‌های زمانی کوتاه هستند. تمیز و نگهداری تجهیزات دندانپزشکی موضوع حساسی است؛ چراکه این تجهیزات با بخش مهمی از بدن ما سر وکار دارد و اگر کوچکترین میکروب یا آلودگی روی آن‌ها باشد، صدمات جبران ناپذیری به دهان و دندان وارد می‌آید.
اهمیت نگهداری و تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی
دلایل زیادی برای تمیز و نگهداری تجهیزات دندانپزشکی وجود دارد. مهم‌ترین این دلایل مربوط به حفظ سلامت و جلوگیری از انتقال عفونت و بیماری دهان و دندان است. با این حال بد نیست بدانید که اگر روش‌ها و نکات تمیزکاری و نگهداری از تجهیزات دندانپزشکی را رعایت نکنید، لازم است که در مدتی کوتاه آن‌ها را تعویض کنید که در انتها هزینه‌ای بسیار گزاف روی دست شما می‌گذارد.
تاثیر بر کیفیت درمان و رضایت مراجعه‌کننده
وقتی بیماران به مطب دندانپزشکی مراجعه می‌کنند، هدف اصلی‌شان درمان با بالاترین کیفیت است. این هدف محقق نمی‌شود، مگر اینکه تجهیزات و وسایل دندانپزشکی کیفیت لازم را داشته باشند. دندانپزشکی را تصور کنید که هر بار هنگام انجام کارهایی مثل پر کردن دندان، عصب‌کشی یا دیگر جراحی‌ها با مشکلی در زمینه تجهیزات روبه‌رو شده یا مثلا متوجه شود که وسایل مورد نیاز او آلوده هستند. به همین دلیل تمیز و نگهداری تجهیزات دندانپزشکی اصل اول درمان دندان و به طور کلی راه‌اندازی مطب دندانپزشکی است.
جلوگیری از انتقال عفونت‌های دهان و دندان
یکی دیگر از مهم‌ترین نکات در رابطه با اهمیت نگهداری و تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی حفظ سلامتی بیمار و دندانپزشک است. ضد عفونی کردن همه روزه وسایل، نگهداری مناسب از دستگاه‌ها و تجهیزات و همچنین دور انداختن مواد عفونی بعد از هر عمل جراحی روی دندان‌ها برای داشتن محیطی سالم و مراقبت از سلامت بیماران بسیار ضروری است. بیماری‌های دهان و دندان بر اثر آلوده بودن وسایل و تجهیزات به سرعت و با شدت زیادی انتقال می‌یابد. به همین دلیل لازم است که نکات مربوط به تمیز کردن تجهیزات و وسایل را به خوبی شناخت و رعایت کرد.
نکات کلیدی در تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی
تجهیزات دندانپزشکی شامل طیف وسیعی از دستگاه‌ها و وسایل است که هر کدام با روش خاصی تمیز می‌شوند. به طور کلی روش‌های بسیاری برای تمیز و نگهداری تجهیزات دندانپزشکی وجود دارد که در بخش بعدی مهم‌ترین آن‌ها را آورده‌ایم.
روش‌های مناسب برای استریل کردن تجهیزات دندانپزشکی
سه روش زیر برای تمیزکردن (استریل) وسایل و تجهیزات دندانپزشکی بیشتر از دیگر روش‌ها متداول هستند:
- شستشو با آب: اولین و ساده‌ترین راه برای تمیزکردن بعضی از وسایل دندانپزشکی، شستن آن‌ها با آب داغ است. برای مثال خود برس شستشو که یک وسیله برای تمیز کردن دیگر دستگاه‌ها است را می‌توان با آب داغ شست.
- محلول شستشو: راه دیگر این است که از محلول استرلیزه کردن وسایل دندانپزشکی یعنی گلوتارآلدئید (Glutaraldehyde) استفاده کنید. این محلول برای شتستشوی وسایل نسبتا کوچک مثل اتو کلاو، وسیله معاینه دندان و… به کار می‌رود.
- استرلیزه کردن با بخار: راه سومی که در تمیز و نگهداری تجهیزات دندانپزشکی بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد، قرار دادن وسایل در دستگاه بخار و ضدعفونی کردن آن‌ها با بخار شیمیایی غیراشباع الکل، فرمالدئید، استون، کتون و آب است. اتوکلاو دندانپزشکی که به عنوان استریلایزر نیز شناخته می‌شود، یک دستگاه است که با استفاده از بخار فشار قوی، ابزار و وسایل دندانپزشکی را استریل می‌کند تا از انتقال میکروب‌ها و عفونت‌ها جلوگیری شود.
مراحل تمیز کردن ابزارهای دندانپزشکی
برای تمیز و نگهداری تجهیزات دندانپزشکی لازم است که مراحل زیر را با دقت پشت سر بگذارید:
- اول از همه یک چک لیست از همه وسایل و تجهیزاتی که در مطب دارید تهیه کنید وزمان نظافت آن‌ها را براساس برنامه روزانه، هفتگی و ماهانه تقسیم‌بندی کنید.
- ابتدا وسایل بزرگ را با استفاده از دستگاه بخار استرلیزه کنید و در اتاقی که برای نگهداری وسایل هنگام خشک شدن است، نگهداری کنید.
- حال پک‌های کوچک و مرتبی از انواع وسایل تهیه کنید و هر کدام را به صورت جدا و نوبت به نوبت با استفاده از محلول شستشو ضدعفونی کنید.
- در آخر نیز تجهیزات را آبکشی کنید و بگذارید خشک شوند تا بتوانید دوباره از آن‌ها استفاده کنید.
3 نکته برای نگهداری تجهیزات دندانپزشکی
نگهدای از تجهیزات دندانپزشکی نیز نکاتی دارد که باید براساس نوع وسایل و دستگاه‌ها، این نکات را رعایت کنید.
نگهداری و تمیز کردن ابزارهای جراحی
ابزارهای جراحی شامل وسایلی است که مستقیما با دندان و لثه برخورد دارند و برای همین باید به بهترین شکل تمیزکاری و نگهداری شوند. این ابزارها که شامل فورسپس، چاقوی جراحی، اسکن استخوان، جرم گیری و فرز هستند باید در چند مرحله توسط دستگاه بخار ضدعفونی شوند و چند روز در انبار بمانند تا خشک شوند و میکروب‌ها از روی آن‌ها پاک شود.
نکات نگهداری برای دستگاه‌های لیزر
لیزرهای دندانپزشکی از ظریف‌ترین و حساس‌ترین وسایل موجود در مطب هستند و به همین دلیل در نگهداری از آن‌ها باید بسیار مراقب باشید. همیشه زمان روشن و خاموش شدن را چک کنید، سعی کنید لیزر را در جایی از مطب قرار ندهید که در معرض رفت و آمد باشد و درنهایت نیز هر از چندگاهی آن را از نظر عملکردی چک کنید.
مراقبت از تجهیزات تصویربرداری
تجهیزات تصویربرداری نیز جزو وسایل حساس مطب دندانپزشکی هستند و به همین دلیل باید در اتاقی جدا نگهداری شوند. برای مراقبت از این وسایل سعی کنید هر از چندگاهی آن‌ها را چک کنید، بعد از عکس‌برداری از دهان هر بیمار وسایل مرتبط با لمس دهان و دندان را تعویض کنید و برای مدت زمان زیادی آن‌ها را روشن نگه ندارید.
سخن نهایی
تمیز و نگهداری تجهیزات دندانپزشکی جزو یکی از ضروری‌ترین اصولی است که در هر مطب دندانپزشکی باید رعایت شود. برای تمیزکردن وسایل لازم است از با کیفیت‌ترین مواد ضدعفونی استفاده کنید تا در آینده مشکلی برای سلامت بیماران و کادر مطب پیش نیاید. همچنین مراقبت از دستگاه‌ها باعث می‌شود هزینه‌ها کاهش یابد و کار درمان به خوبی پیش رود.
