ممکن است هنوز ندانید که باردار شده‌اید، اما درون شما یک اتفاق خارق‌العاده رخ داده است. در این هفته، یک اسپرم موفق شده دیواره خارجی تخمک را شکافته و آن را بارور کند. چند روز پس از لقاح، تخمک بارور شده (که اکنون به نام بلاستوسیت شناخته می‌شود) به رحم می‌رسد و در دیواره پرخون آن لانه گزینی می‌کند. این آغاز سفری است که طی آن یک انسان در حال شکل‌گیری است.
وضعیت جنین در هفته سوم بارداری
در هفته سوم بارداری، جنین که اکنون بلاستوسیت نام دارد، هنوز از چندصد سلول تشکیل شده که به‌سرعت در حال تکثیر هستند. در این مرحله، توده سلولی در دیواره رحم جای می‌گیرد، جایی که بعدها جفت به آن می‌چسبد و محل تبادل مواد مغذی و اکسیژن بین مادر و جنین می‌شود. جفت هنوز به‌طور کامل شکل نگرفته است و تا پایان هفته چهارم بارداری این فرایند ادامه خواهد داشت. جنین سه‌هفته‌ای، اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز خود را از طریق سیستم گردش خون مادر دریافت می‌کند و مواد زائد را نیز از همین راه دفع می‌کند.
رشد و تغییرات اولیه جنین در هفته سوم بارداری
- شکل‌گیری لایه‌های سلولی: جنین در این مرحله به تدریج به سه لایه سلولی تقسیم می‌شود: اکتودرم (که در نهایت پوست، مو و سیستم عصبی را تشکیل می‌دهد)، مزودرم (که به عضلات، استخوان‌ها و قلب تبدیل می‌شود) و اندودرم (که سیستم‌های داخلی مانند دستگاه گوارش و ریه‌ها را تشکیل خواهد داد).
- شروع تولید هورمون‌های جفت: با شروع لانه‌گزینی، جفت شروع به تولید هورمون hCG می‌کند که باعث می‌شود بدن مادر به بارداری واکنش نشان داده و تغییرات لازم را آغاز کند. این هورمون همچنین در هفته‌های آینده از تخمک‌گذاری جدید جلوگیری می‌کند.
ویژگی‌های ژنتیکی فرزندتان
شاید باورکردنی نباشد، اما از لحظه لقاح، ویژگی‌های ژنتیک فرزندتان از جمله رنگ چشم، رنگ مو، پوست و حتی جنسیت مشخص شده است. این ویژگی‌ها اگرچه در حال حاضر توسط آزمایش‌های بالینی قابل تشخیص نیستند، اما در سونوگرافی هفته‌های ۱۶ تا ۲۰ قابل مشاهده خواهند بود.
علائم و مراقبت های هفته اول بارداری
وضعیت مادر در هفته سوم بارداری
لکه‌بینی
در هفته سوم بارداری ممکن است لکه‌بینی کوچکی داشته باشید که به آن “لکه‌بینی لانه‌گزینی” گفته می‌شود. این لکه‌بینی ناشی از فرورفتن تخم بارورشده در دیواره رحم است و معمولاً از هفته دوم بارداری آغاز می‌شود.
جمع شدن مایع آمنیوتیک
از حدود روز بیست و یکم، مایع آمنیوتیک شروع به جمع شدن در اطراف توده سلولی می‌کند و حفره‌ای پر از مایع تشکیل می‌دهد که بعدها به کیسه آب تبدیل می‌شود. این کیسه در طول بارداری، از جنین محافظت می‌کند.
علائم هفته سوم بارداری
- ویار غذایی: ممکن است تغییرات زیادی در اشتها و ذائقه خود احساس کنید. برخی غذاها که قبلاً دوست داشتید، ممکن است دیگر جذابیت نداشته باشند و میل به غذاهای خاصی در شما ایجاد شود.
- خستگی: تغییرات هورمونی ممکن است احساس خستگی و خواب‌آلودگی را افزایش دهد.
- حساسیت بویایی: ممکن است حس بویایی شما قوی‌تر از حد معمول شود که این نیز می‌تواند نشانه بارداری باشد.
- قطع قاعدگی: اگر قاعدگی شما به تأخیر افتاده است، ممکن است علامت بارداری باشد.
- ترشحات واژینال: در این مرحله، ترشحات واژینال ممکن است کمی بیشتر شده و غلیظ‌تر باشند. این افزایش ترشحات به دلیل تغییرات هورمونی است و تا زمانی که بوی بدی نداشته باشند، نشانه عفونت نیست.
-
علائم جدید در هفته سوم بارداری
- افزایش دمای بدن: دمای پایه بدن ممکن است به علت تغییرات هورمونی کمی بالا برود. این علامت گاهی به عنوان نشانه‌ای از بارداری شناخته می‌شود.
- نفخ و درد شکمی: برخی از زنان در این دوره به علت تغییرات هورمونی و آغاز لانه‌گزینی، احساس نفخ یا درد شکمی مشابه دردهای قاعدگی دارند.
تغذیه در هفته سوم بارداری
تغذیه سالم در دوران بارداری بسیار مهم است، اما هنوز نیازی نیست که به اندازه دو نفر غذا بخورید. در سه‌ماهه اول بارداری، اضافه‌وزن حدود یک تا سه کیلوگرم کافی است.
نکات تغذیه‌ای مهم:
- مصرف اسید فولیک: اسید فولیک یکی از مهم‌ترین ویتامین‌ها در این دوره است که برای جلوگیری از نقص‌های عصبی جنین ضروری است.
- پروتئین‌های سالم: در هر وعده غذایی، حدود ۱۰۰ گرم پروتئین از منابعی مانند مرغ و گوشت گاو مصرف کنید.
- کلسیم: روزانه ۱۲۰۰ میلی‌گرم کلسیم مصرف کنید. لبنیاتی مانند ماست و پنیر منابع خوبی هستند.
- غلات کامل و انواع توت‌ها: افزودن انواع توت‌ها به غلات، به دلیل غنی بودن از آهن و ویتامین‌ها، به جذب بهتر مواد مغذی کمک می‌کند.
تغییرات هورمونی و تأثیرات آن بر بدن مادر
در هفته سوم بارداری، بدن شما شروع به تولید هورمون‌های بارداری مانند hCG می‌کند که به جلوگیری از تخمک‌گذاری جدید کمک کرده و جفت را برای رشد بیشتر آماده می‌کند. همچنین، هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون در افزایش میزان خستگی، تغییرات خلقی، و حساسیت بویایی تأثیر دارند.
علائم و مراقبت های هفته دوم بارداری
مراقبت‌های لازم در هفته سوم بارداری
خواب و استراحت
با توجه به تغییرات هورمونی و خستگی، خواب کافی و استراحت اهمیت دارد. سعی کنید زمان خواب منظمی داشته باشید و از استراحت‌های کوتاه در طول روز غافل نشوید.
خودداری از مصرف برخی داروها و مواد مضر
در این مرحله بهتر است از مصرف داروهای غیرضروری و موادی مانند کافئین و الکل اجتناب کنید. در صورت نیاز به دارو، حتماً با پزشک مشورت کنید.
نکات مراقبتی بیشتر
- مصرف ویتامین‌های دیگر: علاوه بر اسید فولیک، ویتامین B6 و ویتامین D نیز به رشد سالم جنین کمک می‌کنند. همچنین مصرف آهن برای جلوگیری از کم‌خونی و تقویت انرژی مادر اهمیت دارد.
- هیدراتاسیون کافی: نوشیدن آب کافی برای جلوگیری از دهیدراتاسیون و حفظ سلامت عمومی بدن مادر ضروری است. آب به انتقال مواد مغذی به جنین کمک کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری می‌کند.
نکات سبک زندگی در هفته سوم بارداری
- فعالیت بدنی سبک: پیاده‌روی یا تمرینات سبک می‌تواند انرژی شما را افزایش داده و کمک کند که وزن خود را متعادل نگه دارید.
- ثبت تاریخ قاعدگی و رابطه جنسی: ثبت تاریخ قاعدگی و زمان روابط جنسی می‌تواند به شما در پیگیری وضعیت بارداری کمک کند.
- مطالعه درباره بارداری: خواندن کتاب‌های بارداری در این زمان می‌تواند به شما کمک کند که با مراحل پیش رو آشنا شوید و آمادگی بیشتری داشته باشید.
- ملاقات با دندانپزشک: اگر نیاز به ویزیت دندانپزشک دارید، احتمال بارداری را به او اطلاع دهید.
لیست کارهای مهم در هفته سوم بارداری
- به ورزش‌های مناسب بارداری بپردازید تا سلامت جسمی و روانی‌تان را بهبود ببخشید.
- از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کنید.
- زمان خواب و استراحت کافی را در برنامه روزانه خود بگنجانید.
- اگر از مکمل‌های اسید فولیک استفاده می‌کنید، همچنان به مصرف آنها ادامه دهید.
- وضعیت خود را با پزشک معالج در میان بگذارید و در صورت نیاز به دارو، حتماً با او مشورت کنید.
سلامت روان مادر
- آمادگی روانی: آغاز بارداری ممکن است نگرانی‌ها و هیجاناتی به همراه داشته باشد. حفظ آرامش، شرکت در جلسات مشاوره‌ای یا گفت‌وگو با همسر و دوستان می‌تواند از فشارهای روانی این دوره بکاهد.
- پذیرش تغییرات بدن: تغییرات ظاهری در طول بارداری طبیعی است و پذیرش این تغییرات می‌تواند به بهبود روحیه و جلوگیری از اضطراب‌های مرتبط با ظاهر کمک کند.
تغییرات هورمونی و تأثیر آن بر خلق و خو
- تغییرات خلقی: تغییرات هورمونی می‌تواند منجر به نوسانات خلقی شود. احساساتی مانند شادمانی، نگرانی و حتی احساسات متضاد ممکن است به سرعت جایگزین یکدیگر شوند. حمایت خانواده و تمرکز بر جنبه‌های مثبت بارداری می‌تواند در این مواقع مفید باشد.
تمرینات مراقبتی
-
- یوگا و تمرینات تنفسی: انجام یوگا و تمرینات آرامش‌بخش تنفسی برای کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب بسیار مناسب است. تمرینات سبک کمک می‌کند بدن مادر برای بارداری آماده شود و همچنین گردش خون را بهبود می‌بخشد.
نکات پایانی
- ارتباط با پزشک: اگرچه بسیاری از تغییرات در هفته‌های اولیه بارداری طبیعی است، اما هرگونه علائم غیرعادی مثل درد شدید یا خونریزی غیرمعمول را با پزشک در میان بگذارید.
