در تقویم بارداری هفته به هفته، حالا شما به جمع مادران باردار پیوسته‌اید و وارد مرحله جدیدی از زندگی شده‌اید. هفته پنجم بارداری، یکی از مهم‌ترین هفته‌ها است چون اغلب در همین زمان متوجه بارداری خود می‌شوید. تا این هفته، معمولاً قاعدگی را از دست داده‌اید و شاید با کنجکاوی و هیجان سراغ تست حاملگی رفته باشید.
اگر نتیجه آزمایش مثبت باشد، شما رسماً باردارید و هیجان تبدیل شدن به یک مادر جدید به اوج می‌رسد. در این مرحله، تغییرات هورمونی بدن، به‌ویژه افزایش سطح هورمون پروژسترون، می‌تواند علائمی مانند تهوع، خستگی و حساسیت یا تورم سینه‌ها را ایجاد کند. این نشانه‌ها ممکن است شما را کمی غافلگیر کنند، اما معمولاً همه این تغییرات بخشی از بارداری هستند.
وضعیت جنین در هفته پنجم بارداری
درون رحم شما، یک توده سلولی کوچک با سرعت زیاد در حال رشد است. در هفته پنجم، جنین به اندازه یک دانه کنجد است و هنوز شکل خاصی ندارد، اما روند رشد او با سرعت پیش می‌رود. جنین شما در این زمان از سه لایه اصلی تشکیل شده است که بعدها اندام‌ها و بافت‌های بدن او را به وجود خواهند آورد:
- لایه خارجی (اکتودرم): این لایه به مغز، نخاع، اعصاب و ستون فقرات کودک تبدیل خواهد شد. پوست، مو، ناخن‌ها، غدد عرق و غدد سینه نیز از همین لایه به وجود می‌آیند. این بخش حیاتی است چون در این مرحله، لوله عصبی در حال شکل‌گیری است که نقش مهمی در تکامل سیستم عصبی کودک دارد.
- لایه میانی (مزودرم): این لایه، قلب و سیستم گردش خون را تشکیل می‌دهد. در هفته پنجم، حفره‌های اولیه قلب در حال شکل‌گیری هستند و قلب کوچک جنین به زودی شروع به تپش خواهد کرد. از همین لایه، ماهیچه‌ها، غضروف، استخوان‌ها و بافت‌های زیر پوستی تشکیل می‌شوند.
- لایه داخلی (اندودرم): این لایه نقش مهمی در شکل‌گیری ریه‌ها، سیستم گوارش و غدد داخلی مانند تیروئید، کبد و لوزالمعده دارد. جفت اولیه و بند ناف نیز در این هفته شروع به فعالیت می‌کنند و مواد مغذی و اکسیژن را به جنین منتقل می‌کنند تا روند رشد او بدون مشکل پیش برود.
دانستنی ها و مراقبت های هفته چهارم بارداری
وضعیت مادر در هفته پنجم بارداری
در این هفته، ممکن است شما نیز مانند بسیاری از زنان باردار دچار تغییراتی شوید. علائمی مثل تهوع و استفراغ، حساسیت سینه‌ها، خستگی و تکرر ادرار به دلیل تغییرات هورمونی، طبیعی هستند. اگرچه این علائم ممکن است گاهی ناراحت‌کننده باشند، اما به خاطر داشته باشید که بخشی از روند طبیعی بارداری هستند. با حمایت اطرافیان و توجه به نکات بهداشتی می‌توانید این دوران را راحت‌تر سپری کنید.
توصیه‌های ورزشی برای هفته پنجم بارداری
اگر پیش از بارداری عادت به ورزش داشته‌اید، با رعایت احتیاط می‌توانید به فعالیت‌های خود ادامه دهید؛ البته بهتر است شدت تمرینات را کمی کاهش دهید. در صورتی که تازه می‌خواهید ورزش را شروع کنید، پیاده‌روی سبک یکی از بهترین انتخاب‌ها است. از هفته بیستم به بعد، می‌توانید ورزش‌های خاص دوران بارداری را نیز به برنامه خود اضافه کنید. ورزش منظم به شما کمک می‌کند تا با تغییرات وزنی دوران بارداری راحت‌تر کنار بیایید و برای مراحل دشوارتر آماده شوید. ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی و شنا گزینه‌های مناسبی هستند.
رژیم غذایی هفته پنجم بارداری
در این زمان نیازی به مصرف مکمل‌های ویژه نیست و مصرف نور خورشید و ماهی‌های حاوی روغن برای تأمین ویتامین D کافی خواهد بود. ویتامین D برای جذب کلسیم ضروری است و جنین شما در حال حاضر به مقدار زیادی کلسیم برای رشد استخوان‌ها و دندان‌ها نیاز دارد. غذاهای غیرپاستوریزه، گوشت خام، تخم‌مرغ و ماهی‌های حاوی جیوه باید از برنامه غذایی شما حذف شوند چون احتمال ایجاد مشکلاتی برای جنین دارند. همچنین، مراقب باشید که با مدفوع گربه تماس نداشته باشید، زیرا خطر ابتلا به عفونت توکسوپلاسموز وجود دارد که ممکن است برای جنین خطرناک باشد.
مراقبت از پوست در هفته پنجم بارداری
تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث بروز جوش‌های پوستی یا خشکی شدید شود. برای جلوگیری از این مشکلات، بهتر است از محصولات مراقبتی ملایم و غیرخشک‌کننده استفاده کنید. همچنین، ماسک‌های طبیعی مانند ماسک جوانه گندم یا ماسک تخم‌مرغ می‌توانند به بهبود پوست کمک کنند. برای تهیه ماسک خانگی مرطوب‌کننده، می‌توانید بلغور جو را بپزید و پس از خنک شدن، آن را روی صورت بگذارید و بعد از 20 دقیقه با آب ولرم بشویید.
داروهای پوستی ممنوع در بارداری
در دوران بارداری از مصرف برخی داروهای پوستی خودداری کنید، زیرا این داروها ممکن است با ناهنجاری‌های مادرزادی مرتبط باشند. داروهایی مانند ضدقارچ‌ها، تتراسایکلین (برای درمان جوش و آکنه) و ماینوکسیدین که به عنوان تقویت‌کننده مو استفاده می‌شود، در این دوران توصیه نمی‌شوند.
دانستنی ها و مراقبت های هفته چهارم بارداری
کارهای مهم در هفته پنجم بارداری
در این هفته، لازم است پزشک یا مامایی انتخاب کنید و اولین قرار ملاقات خود را ترتیب دهید. تاریخ اولین روز آخرین قاعدگی را نیز یادداشت کنید، چون پزشک بر اساس آن می‌تواند زمان تقریبی زایمان را تخمین بزند. همچنین، در مورد سابقه بیماری‌های ژنتیکی یا مشکلات مزمن در خانواده خود و همسرتان تحقیق کنید، چون پزشک ممکن است سوالاتی در این زمینه داشته باشد. بهداشت دهان و دندان را فراموش نکنید و از اشعه ایکس برای عکسبرداری دندان پرهیز کنید.
وزن مناسب در بارداری
در هفته پنجم، ممکن است هنوز شکم شما تغییری نکرده باشد. در صورتی که نگران افزایش یا کاهش وزن هستید، با پزشک خود مشورت کنید. میزان اضافه وزن مناسب به شاخص توده بدنی (BMI) شما بستگی دارد و پزشک می‌تواند برنامه‌ای مناسب برای شما تهیه کند.
ایمنی در محل کار و خانه
اطمینان حاصل کنید که محیط زندگی و کار شما ایمن است. برخی مواد شیمیایی، فلزات سنگین مانند سرب و جیوه، و بعضی عوامل بیولوژیکی ممکن است برای جنین شما خطرناک باشند. در صورتی که در معرض چنین مواد و عواملی قرار دارید، با پزشک خود در این باره صحبت کنید تا بتوانید اقدامات لازم را برای حفظ سلامتی خود و جنین انجام دهید.
سونوگرافی هفته پنجم بارداری
سونوگرافی در هفته پنجم به طور معمول به شیوه واژینال انجام می‌شود. در این سونوگرافی، منطقه تاریک حاوی ساک بارداری دیده می‌شود که با مایع آمنیوتیک پر شده و جنین در ماه‌های آینده در آن رشد خواهد کرد. کیسه زرده نیز که به شکل یک دایره سفید در داخل مایع مشاهده می‌شود، قبل از تشکیل جفت، مواد غذایی لازم را به جنین می‌رساند.
علائم و مراقبت های هفته دوم بارداری
نکات تکمیلی هفته پنجم بارداری
در هفته پنجم بارداری چند نکته‌ی دیگر هم می‌تواند به شما کمک کند تا این مرحله را بهتر پشت سر بگذارید:
- افزایش مصرف اسید فولیک: از آنجا که سیستم عصبی جنین (به خصوص نخاع و مغز) در حال شکل‌گیری است، مصرف کافی اسید فولیک می‌تواند به پیشگیری از مشکلات لوله عصبی کمک کند. بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند روزانه 400 تا 800 میکروگرم اسید فولیک مصرف شود.
- توجه به حالت روحی و استرس: استرس و اضطراب در این هفته‌ها رایج است. تکنیک‌های تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا (با مشورت پزشک) می‌توانند به شما در مدیریت استرس کمک کنند. استراحت کافی نیز بسیار اهمیت دارد.
- مصرف آب و حفظ رطوبت بدن: بارداری نیاز بدن به آب را افزایش می‌دهد. مصرف آب به سم‌زدایی بدن و حفظ سلامت پوست کمک می‌کند و باعث می‌شود علائم مانند خستگی و سرگیجه کاهش یابد.
- افزایش فیبر در رژیم غذایی: به دلیل تغییرات هورمونی، ممکن است در معرض یبوست قرار بگیرید. غذاهای پر از فیبر مانند سبزیجات، میوه‌ها، و غلات کامل می‌توانند به بهبود هضم کمک کنند و مانع یبوست شوند.
- آگاهی از تغییرات خلقی: ممکن است تغییرات خلقی را تجربه کنید که ناشی از تغییرات هورمونی است. این تغییرات کاملاً طبیعی هستند. سعی کنید با افراد نزدیک در این مورد صحبت کنید و حمایت آنها را دریافت کنید.
- اجتناب از کافئین بالا: کافئین زیاد می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند و روی خواب نیز اثر منفی بگذارد. سعی کنید مصرف کافئین خود را کاهش داده و به حدود 200 میلی‌گرم در روز یا کمتر محدود کنید.
- مطالعه درباره مراقبت‌های بارداری: مطالعه درباره مراحل مختلف بارداری و مراقبت‌های آن به شما کمک می‌کند تا بیشتر با تغییرات این دوران آشنا شوید و آمادگی بیشتری داشته باشید.
- برنامه‌ریزی برای بررسی‌های پزشکی: با پزشک خود برنامه‌ای برای آزمایشات و سونوگرافی‌های مورد نیاز تهیه کنید.
