علت فشار خون پایین در زنان و مردان ؛ روش درمانی موثر برای افت فشار

اگر فشار خون زیر ۹۰/۶۰ میلی‌متر جیوه باشد، یعنی فشار خون پایین است. موارد زیادی هستند که باعث کاهش فشار خون یا هایپوتنشن (hypotension) می‌شوند. بنا به علت فشار خون پایین، پزشکان از روش‌های درمانی مختلفی استفاده می‌کنند. سرگیجه، خستگی و غش، علائم فشار خون پایین هستند اما بسیاری از افراد، نشانه خاصی ندارند. گاهی‌اوقات با رفع عوامل ساده‌ای مانند کم‌آبی بدن، گاهی هم با درمان بیماری‌های زمینه‌ای و تغییر داروها، سطح فشار خون تغییر می‌کند.

فشار خون پایین چه علائمی دارد؟

علائم فشار خون پایین، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• فشار پایین و سرگیجه
• فشار پایین و سردرد
• احساس سرگیجه
• مشکل در تمرکز
• ناراحتی معده
• غش‌کردن
• تاری دید
• خستگی

برای برخی افراد، فشار خون پایین نشانه‌ای از ابتلا به یک بیماری زمینه‌ای است. زمانی که فشار خون به طور ناگهانی کاهش پیدا می‌کند، یا زمانی که فشار خون پایین همراه با علائمی دیگر است، امکان وجود بیماری زمینه‌ای بیشتر می‌شود. کاهش ناگهانی فشار خون می‌تواند خطرناک باشد. تغییر تنها ۲۰ میلی‌متر جیوه باعث سرگیجه یا ضعف می‌شود. به عنوان مثال، این علائم ممکن است پس از کاهش فشار سیستولیک از ۱۱۰ میلی‌متر جیوه به ۹۰ میلی‌متر جیوه رخ دهند.

فشار خون بسیار پایین، می‌تواند منجر به وضعیتی به نام شوک هم شود. علائم شوک عبارتند از:

• سردرگمی، به ویژه در افراد مسن
• سردی پوست و رنگ‌پریدگی پوست
• تنفس سریع و کم‌عمق
• نبض ضعیف و تند

بروز فشار خون پایین، در برخی موارد خطرناک است. در صورت دیدن هر کدام از این علائم، هر چه زودتر به دکتر قلب مراجعه کنید.

تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی و انجام جراحی‌های قلبی، تخصص دکتر و متخصص قلب و عروق است. مدیریت بیماری‌های قلبی عروقی همچون فشار خون بالا، نارسایی قلبی، سکته قلبی، چربی خون، اختلالات عروق کرونر و بیماری‌های مادرزادی قلب، از مهم‌ترین وظایف دکتر قلب است.

دکتر قلب برای تشخیص بیماری‌های قلبی و عروقی از روش‌هایی همچون الکتروکاردیوگرام، اکوکاردیوگرافی سه‌بعدی، سی‌تی‌اسکن قلب، اکوکاردیوگرافی سه بعدی، ام‌آرآی قلب و اسکن هسته‌ای قلب استفاده می‌کند.

آیا بین سن و فشار خون پایین ارتباطی وجود دارد؟

فشار خون طبیعی، تا حدی تابعی از سن است. بازه‌هایی برای فشار خون ایده‌آل بر اساس سن اعلام شده است. به طیف طبیعی فشار خون، براساس سن دقت کنید:

در بزرگسالی، میانگین فشار خون بر اساس سن و جنسیت عبارتند از:

• ۱۸ تا ۳۹ سال؛ برای زنان ۱۱۰/۶۸ میلی‌متر جیوه – برای مردان ۱۱۹/۷۰ میلی‌متر جیوه
• ۴۰ تا ۵۹ سال؛ برای زنان ۱۲۲/۷۴ میلی‌متر جیوه- برای مردان ۱۲۴/۷۷ میلی‌متر جیوه
• افراد بالای ۶۰ سال؛ برای زنان ۱۳۹/۶۸ میلی‌متر جیوه- برای مردان ۱۳۳/۶۹ میلی‌متر جیوه

با در نظرگرفتن طیف طبیعی و سلامت فشار خون در سنین و جنسیت‌های مختلف، امکان تشخیص افت فشار خون برای هر گروه وجود دارد.

فشار خون پایین در سالمندان

افراد مسن، بیشتر در معرض کاهش فشار خون هستند. آن‌ها بیشتر از سایر گروه‌های سنی تحت خطر عوارض افت فشار خون مانند افتادن، غش‌کردن، یا سرگیجه هنگام ایستادن یا بعد از غذا هستند. این مشکل در افراد مسن بیشتر به‌واسطه مصرف برخی داروها (از جمله داروهای کنترل فشار) پیش می‌آید. با آگاهی از اینکه تخصص قلب و عروق چیست، می‌توانید از حوزه وظایف پزشکان این حوزه، می‌توانید انتظارات خود را در زمینه کنترل وضعیت فشار خون سالمندان، به درستی شکل دهید.

وظیفه پزشکان دارای تخصص قلب و عروق چیست و چه می‌کنند؟ با تشخیص دکتر قلب، داروهای لازم به بیمار تجویز می‌شود و توصیه‌هایی برای ورزش و تغییر تغذیه، در اختیار بیمار قرار می‌گیرد. متخصص قلب، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و علائم، سابقه پزشکی و خانوادگی بیماران را بررسی می‌کند.

فشار خون پایین در خانم‌ها چه دلایلی دارد؟

علت فشار خون پایین در زنان، متنوع است. برای مثال، افت فشار خون ارتواستاتیک در سه‌ماهه اول و دوم بارداری امکان‌پذیر است. خونریزی یا سایر عوارض بارداری هم می‌توانند باعث کاهش فشار خون شوند. اختلالات غدد درون‌ریز مانند کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)، نارسایی غده فوق کلیوی (آدرنال)، و قند خون پایین (هیپوگلیسمی) هم باعث افت فشار خون در زنان می‌شوند.

فشار خون پایین در آقایان چه دلایلی دارد؟

علت فشار خون پایین در مردان هم گوناگون است. استرس عاطفی، ترس، ناامنی یا درد (شایع‌ترین علل غش) و کم‌آبی باعث کاهش حجم خون می‌شوند. برخی از اختلالات عصبی هم اختلال در عملکرد سیستم عصبی خودمختار در مردان و البته زنان را به‌همراه دارند. چنین روندی هم با افت فشار خون همراه است. مصرف الکل و مواد مخدر هم تغییراتی در فشار خون ایجاد می‌کنند. مردان بیشتر از زنان، تحت تأثیر این عامل، دچار افت و پایین‌آمدن فشار خون می‌شوند.

فشار خون پایین چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص فشار خون آسان است و با اندازه‌گیری آن ممکن می‌شود. بااین‌حال، آگاهی از علت آن، کار ساده‌ای نیست. روش‌های مختلفی برای تشخیص این مشکل وجود دارند. از روش‌های زیر برای بررسی علت و تشخیص افت فشار خون استفاده می‌شود.

• تست آزمایشگاهی؛ آزمایش‌های خون و ادرار می‌توانند مشکلات احتمالی مانند دیابت، کمبود ویتامین، مشکلات تیروئید و… را شناسایی کنند.
• تصویربرداری؛ اگر پزشکان نسبت به وجود یک مشکل قلبی یا ریوی مشکوک باشد، از آزمایش‌های تصویربرداری برای بررسی وضعیت استفاده می‌کنند. تصویربرداری شامل روش‌هایی مانند اشعه ایکس، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، اکوکاردیوگرام یا آزمایش‌های مشابه مبتنی بر سونوگرافی می‌شود.
• تست تشخیصی؛ این آزمایش‌ها به‌دنبال مشکلات خاصی در قلب یا سایر سیستم‌های بدن انجام می‌شوند. از جمله این تست‌ها باید به الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)، تست استرس اشاره کنیم.

این موارد می‌توانند در مسیر کشف علت پایین‌آمدن فشار خون نقش داشته باشند.

فشار خون پایین چگونه درمان می‌شود؟

درمان فشار خون پایین، معمولاً با یافتن علت وقوع آن شروع می‌شود. اگر پزشک بتواند مستقیماً آن علت را درمان کند، افت فشار خون به‌طور خودکار بهبود می‌یابد. به عنوان مثال، امکان دارد که افت فشار خون به دلیل آسیب و از دست‌دادن خون اتفاق بیافتد. ترمیم و آسیب و جایگزینی خون از دست‌رفته با تزریق خون، افت فشار خون را متوقف می‌کند. اگر داروهایی مصرف می‌کنید که بر فشار خون شما تأثیر می‌گذارند، ممکن است که پزشک دوز مصرفی شما را تغییر دهد یا از شما بخواهد که مصرف آن دارو را به‌طور کامل متوقف کنید.

در ادامه، راه‌های درمان فشار خون پایین را بررسی خواهیم کرد:

درمان فشار خون با دارو درمانی

مهم‌ترین گام در درمان فشار خون پایین، کشف علت و دلیل است. درمان‌ها می‌توانند شامل مصرف برخی قرص‌ها و داروها تا عمل‌های جراحی شوند. درمان مستقیم افت فشار خون معمولاً به یکی از ۳ روش زیر انجام می‌شود:

• افزایش حجم خون؛ این روش که به عنوان احیای مایع نیز شناخته می‌شود، شامل تزریق مایعات به خون است. به عنوان مثال می‌توان به مایعات داخل وریدی (IV) یا پلاسما یا تزریق خون اشاره کرد.
• ایجاد انقباض رگ‌های خونی؛ داروهایی وجود دارند که فشار خون را با شل‌کردن رگ‌های خونی در بدن کاهش می‌دهند. داروهایی هم هستند که اثر معکوس دارند.
• تغییر نحوه برخورد بدن با مایعات؛ کلیه‌ها مسئول حفظ تعادل مایعات در بدن هستند. برخی از داروها باعث حبس مایع و نمک از سوی کلیه‌های می‌شوند. در این صورت، فشار خون پایین می‌آید.

برخی از افراد مبتلا به فشار خون پایین، نیازی به بستری در بیمارستان دارند.

با ابتلا به چه بیماری‌هایی فشار خون پایین می‌آید؟

فشار خون پایین تحت تأثیر بیماری‌ها و وضعیت‌های پزشکی مختلفی ایجاد می‌شود. از جمله مشکلاتی که باعث افت فشار خون می‌شوند، شامل موارد قلبی زیر هستند:

•  حمله قلبی
• نارسایی قلبی
• بیماری دریچه قلب
• ضربان قلب آهسته به نام برادی‌کاردی (bradycardia)

بیماری‌های مرتبط با هورمون و مشکلات ناشی از غدد درون‌ریز هم باعث بروز افت فشار خون می‌شوند. شرایطی مانند بیماری آدیسون از جمله این موارد است. چنین وضعیتی بر غدد خاصی اثر می‌گذارند که هورمون‌های کلیدی و مهم بدن را می‌سازند. امکان بروز فشار خون پایین در بارداری هم وجود دارد.

برای درمان فشار خون به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

متخصص قلب پزشکی است که می‌تواند درد قفسه سینه، فشار خون پایین و بالا و نارسایی قلبی را درمان کند. این متخصص به درمان مشکلات دریچه‌های قلب، عروق خونی و سایر مشکلات هم می‌پردازد. اگر علائم افت فشار را تجربه کرده‌اید، بهتر است که این وضعیت را پیگیری کنید. نوبت دکتر قلب بگیرید و توسط یک متخصص، معاینه شوید.

خوشبختانه، در هر شهر از ایران که باشید، می‌توانید به تعداد زیادی از متخصصان این حوزه، دسترسی پیدا کنید. مثلاً اگر ساکن تهران هستید، از میان بیش از ۲۶۷ پزشک متخصص، انتخاب و نوبت دکتر قلب تهران را ثبت کنید.

بهترین دکتر قلب تهران، برای درمان انواع بیماری‌های قلبی عروقی همچون روماتیسم قلبی یا گرفتگی عروق، خدمات متنوعی ارائه می‌دهد. متخصص قلب و عروق تهران، با روش‌هایی همچون تست ورزش قلب، سی‌تی‌اسکن قلب، تست اکوکاردیوگرام، اکوکاردیوگرافی و نوار قلب به تشخیص بیماری‌های قلبی می‌پردازد. پزشک متخصص، برای درمان این بیماری‌ها، روش‌های استنت‌گذاری، عمل قلب باز، آنژیوپلاستی، داروهای قلبی و انواع جراحی قلب را تجویز می‌کند.

برگرفته از وبسایت سلامت و نوبت دهی دکتردکتر (https://drdr.ir)